Komisarz do spraw badań, innowacji i nauki, Máire Geoghegan-Quinn, powiedziała: „Nasze propozycje mają zminimalizować obciążenie administracyjne w europejskich programach badawczych. Powinni w nich uczestniczyć najlepsi naukowcy i najbardziej innowacyjni przedsiębiorcy, którzy powinni skupiać się na wynikach, a nie na wymogach biurokratycznych. Przyczyni się to do ożywienia gospodarki i poprawy jakości życia w Europie. W szczególności musimy przyciągnąć do tych programów więcej małych i średnich przedsiębiorstw. Uważam, że można to zrobić bez uszczerbku dla kontroli finansowej. Zwracamy się do innych instytucji unijnych o poparcie dla naszej inicjatywy”.

Komisarz ds. budżetu, Janusz Lewandowski, dodał: „Przegląd rozporządzenia finansowego, który Komisja przedstawi w przyszłym miesiącu, będzie stanowił podstawę dla projektów dotyczących uproszczenia sposobu finansowania badań poprzez konkretne wnioski legislacyjne, pomocne również w wielu innych dziedzinach polityki. Potrzebujemy prostszych zasad, żeby zachęcić potencjalnych beneficjentów funduszy unijnych – na przykład małe i średnie przedsiębiorstwa oraz organizacje pozarządowe – do ubiegania się o nie. Uproszczenie oznacza, że budżet UE będzie lepiej służył obywatelom i przedsiębiorstwom”.

Pierwsza część strategii Komisji umożliwi korzystne zmiany w obrębie obowiązujących ram prawno-regulacyjnych. Niektóre z nich są już wprowadzane. Obejmują one na przykład lepsze systemy informatyczne, bardziej konsekwentne stosowanie zasad (zwłaszcza dotyczących audytu) oraz poprawę struktury i treści tzw. „zaproszeń do składania wniosków”, w odpowiedzi na które podmioty badawcze występują o finansowanie.

Druga część obejmuje zmianę obowiązujących zasad finansowania, która umożliwi bardziej radykalne uproszczenie przy zachowaniu skutecznej kontroli – na przykład poprzez szersze stosowanie „metod uwzględniających średnie koszty”, dzięki czemu nie trzeba osobno i szczegółowo rozliczać każdej drobnej pozycji wydatków w ramach projektów. Komisja zamierza również dopuścić stosowanie w odniesieniu do finansowania unijnego tych samych metod rachunkowości, które są wymagane w przypadku krajowego finansowania badań. Przyjęcie powyższych propozycji wymaga decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady.

Trzeci rodzaj planowanych zmian zostanie być może wdrożony w przyszłych programach ramowych w dziedzinie badań. Wśród przedstawionych propozycji znajduje się koncepcja „zapłaty uzależnionej od wyników”, co oznaczałoby, że beneficjenci nie musieliby zgłaszać poszczególnych pozycji kosztów, lecz otrzymywaliby kwoty ryczałtowe na konkretne zadania naukowo-badawcze i musieliby wykazać, że zrealizowali je skutecznie i oszczędnie.

W międzyczasie Komisja rozpoczęła śródokresową ocenę aktualnego programu ramowego (7PR). Powołano grupę niezależnych ekspertów pod przewodnictwem Rolfa Annerberga, która ma przeprowadzić ten przegląd i jesienią przedstawić odpowiednie sprawozdanie.

Rolf Annerberg jest dyrektorem generalnym Szwedzkiej Rady Naukowo-Badawczej ds. Środowiska, Nauk Rolniczych i Planowania Przestrzennego (Formas). Powołana grupa ekspertów zbada szeroki zakres zagadnień związanych z planowaniem, realizacją i skutkami działań prowadzonych na podstawie programu ramowego.

Dodatkowe informacje

Siódmy program ramowy okazał się bardzo atrakcyjny dla środowiska naukowego – od 2007 r. złożono ponad 33 000 wniosków i sfinansowano prawie 7000 projektów. Uczestniczą w nim prawie wszystkie europejskie uczelnie wyższe. Zarówno w trakcie ustanawiania 7PR, jak i jego realizacji podjęto już szereg konkretnych kroków na rzecz uproszczenia procedur. Wprowadzono na przykład nowy fundusz gwarancyjny oraz centralny system rejestracji, dzięki któremu organizacje ubiegające się o finansowanie kilku projektów w ciągu kilku lat muszą tylko raz wprowadzić swoje dane. Ośmiu na dziesięciu uczestników 7PR jest obecnie zwolnionych z kontroli ex-ante dotyczących kondycji finansowej, a trzech na czterech uczestników jest zwolnionych z obowiązku przedstawiania zaświadczeń dotyczących sprawozdań finansowych koniecznych do rozpatrzenia okresowych wniosków o zwrot kosztów. W 2007 r. Komisja ustanowiła dwie nowe agencje wykonawcze: Agencję Wykonawczą ds. Badań Naukowych (REA) i Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERBN). Europejska Rada ds. Badań Naukowych stanowi jeden z najważniejszych elementów 7PR i przyznaje dotacje na projekty prowadzone zarówno przez początkujących, jak i doświadczonych naukowców, przy czym nie wymaga udziału konsorcjów transgranicznych.