Sejm uchwali� podwy�k� podatku cukrowego od 1 stycznia 2026 r. - komentarz PFP� ZP

– To regulacja, kt�ra w spos�b zupe�nie nieproporcjonalny i oderwany od reali�w spo�eczno-gospodarczych w Polsce uderza w bran�� napojow� – ocenia dr Andrzej Gantner, wiceprezes i dyrektor generalny Polskiej Federacji Producent�w �ywno�ci Zwi�zku Pracodawc�w (PFP� ZP). – Ju� dzi� obowi�zuj�ce stawki podatku cukrowego nale�� do najwy�szych w UE, w stosunku do si�y nabywczej polskich konsument�w, kt�ra jest ok. 40% ni�sza ni� w krajach Europy Zachodniej. W efekcie relatywne obci��enie podatkiem cukrowym w Polsce jest prawie dwukrotnie wy�sze ni� we Francji czy Irlandii. Po wprowadzeniu planowanej podwy�ki polscy przedsi�biorcy i konsumenci zap�ac� najwy�szy podatek cukrowy w ca�ej UE – zaznacza i przedstawia stanowisko PFP� w imieniu sektora rolno-spo�ywczego, a w szczeg�lno�ci bran�y napojowej:

„Powodem podwy�ki podatku cukrowego jest wed�ug rz�du brak efektywno�ci dotychczasowego podatku, kt�ry zgodnie z ustaw� mia� wspiera� profilaktyk� i leczenie chor�b dietozale�nych. Od 2021 ��czne wp�ywy NFZ z tytu�u op�aty cukrowej si�gn�y ponad 4 mld z�. Wed�ug raportu Najwy�szej Izby Kontroli �rodki te zu�yto na inne cele Narodowego Funduszu Zdrowia, bez realnego prze�o�enia na programy edukacyjne czy dzia�ania profilaktyczne.

Za brak skuteczno�ci NFZ w zakresie edukacji prozdrowotnej i wykorzystanie ponad 4 miliard�w z�otych z podatku cukrowego na inne cele, maj� znowu ponie�� odpowiedzialno�� i zap�aci� zar�wno przedsi�biorcy i konsumenci. Bran�a proponuje, aby w pierwszej kolejno�ci rz�d wyda� ju� zgromadzone 4 miliardy z�otych zgodnie z celami ustawy, a nie podnosi� w tak drastyczny i szybki spos�b podatek cukrowy. Dopiero na tej podstawie powinno si� proponowa� kolejne rozwi�zania w zakresie profilaktyki nadwagi i oty�o�ci.

Tak drastyczna podwy�ka podatku cukrowego w tak kr�tkim czasie i w tak trudnym dla rolnictwa i przetw�rstwa momencie b�dzie mia�a swoje powa�ne negatywne konsekwencje dla polskiej gospodarki:

spadek produkcji napoj�w o 15–30% i redukcj� zatrudnienia w bran�y napojowej i bran�ach z ni� zwi�zanych, ��cznie nawet o 20 tys. miejsc pracy,
negatywne skutki dla warunk�w finansowych i rynkowych funkcjonowania przedsi�biorstw, a w szczeg�lno�ci w sektorze ma�e i �rednie przedsi�biorstwa oraz polskiego handlu tradycyjnego, kt�ry odpowiada za niemal po�ow� sprzeda�y napoj�w, w tym g��wnie produkt�w marek producent�w.
powa�ne ryzyko ograniczenia popytu na polski cukier ze wzgl�du na zwi�kszenie importu ta�szego surowca z kraj�w trzecich takich jak Ukraina, czy pa�stwa Mercosur, co uderzy bezpo�rednio w polskich rolnik�w i cukrownie,
wzrost cen napoj�w od 5% do ponad 22%, co stanowi nieadekwatne w stosunku o wielko�ci podatku cukrowego w innych krajach UE obci��enie dla polskich konsument�w.

Za niedopuszczalne w �wietle deklaracji wyborczych obecnej koalicji rz�dz�cej nale�y uzna� kilku tygodniowe vacatio legis w projektowanych przepisach. Nowe, drastyczne obci��enia fiskalne mia�yby wej�� w �ycie od 1 stycznia 2026 r., bez zapewnienia przedsi�biorcom czasu na dostosowanie si�. Bran�a napojowa i rolnicza ju� teraz stoi w obliczu kumulacji koszt�w – systemu kaucyjnego, op�aty SUP, nadchodz�cej op�aty opakowaniowej w ramach ROP – a nag�e podwy�szenie podatku cukrowego w takim trybie oznacza�oby nieprzewidywalne i niekontrolowane skutki finansowe. To narusza podstawowe zasady stanowienia prawa, stabilno�ci regulacyjnej i przewidywalno�ci otoczenia gospodarczego. W praktyce oznacza�oby to natychmiastowe ryzyko utraty p�ynno�ci przez wielu producent�w, zw�aszcza ma�ych i �rednich, oraz brak mo�liwo�ci przygotowania si� do nowych wymog�w i brak czasu na negocjowanie nowych cennik�w handlem. To oznacza pot�ne niczym nie uzasadnione straty dla ca�ej bran�y napojowej w Polsce i otwiera rynek na produkty z innych kraj�w, gdzie koszty produkcji s� ju� teraz ni�sze ni� w Polsce. Tak drastyczna i szybka podwy�ka podatku cukrowego stwarza kolejn� barier� dost�pu do rynku dla polskich przedsi�biorc�w i umo�liwia dalsz� szybk� ekspansj� marek w�asnych du�ych sieci handlowych.

Za szczeg�lnie bulwersuj�cy nale�y uzna� spos�b procedowania projektu. Strona spo�eczna – reprezentuj�ca producent�w, rolnik�w, sadownik�w i handel – nie mia�a mo�liwo�ci wypowiedzenia si� podczas posiedze� komisji sejmowych. Posiedzenie Komisji Finans�w Publicznych i Komisji Zdrowia, kt�re w �rod� 05/11/2025 trwa�o zaledwie 6 minut, odby�o si� bez prawa g�osu dla przedsi�biorc�w i organizacji bran�owych. Ma�o tego, na kolejnym posiedzeniu w pi�tek 07/11/2025 maj�cym na celu rozpatrzenie poprawek zg�oszonych w II czytaniu, stronie spo�ecznej w og�le nie umo�liwiono udzia�u. To narusza podstawowe zasady parlamentaryzmu, konsultacji i dialogu spo�ecznego.

Reasumuj�c, projektowana nowelizacja nie tylko nie realizuje cel�w zdrowotnych, ale grozi destabilizacj� ca�ych sektor�w gospodarki, pogorszeniem sytuacji konsument�w i przedsi�biorc�w oraz spadkiem wp�yw�w bud�etowych. Co wi�cej, spos�b jej procedowania – bez konsultacji spo�ecznych, w ekspresowym tempie i bez vacatio legis – podwa�a zaufanie do procesu legislacyjnego. W obecnym kszta�cie uwa�amy, �e jest to przyk�ad regulacji arbitralnej, wprowadzanej z naruszeniem zasad demokratycznego dialogu spo�ecznego, dyskryminuj�ca przedsi�biorc�w i naruszaj�ca zasady konkurencyjno�ci. W �wietle braku wykorzystania dotychczas zgromadzonych 4 miliard�w z�otych na edukacj� prozdrowotn� w zakresie nadwagi i oty�o�ci, podwy�ka podatku cukrowego nie ma �adnego uzasadnienia merytorycznego, a jej celem jest wy��cznie �atanie dziury bud�etowej, kosztem polskich przedsi�biorc�w i konsument�w”, Andrzej Gantner, wiceprezes PFP�.