Zapowiadając nowy środek wsparcia podczas Europejskich Dni Rozwoju w Brukseli w 2022 r., przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen powiedziała: Rosyjska wojna napastnicza pociąga za sobą ogromne, bezsensowne cierpienie. Nie tylko mieszkańców Ukrainy, również tych najbardziej podatnych na zagrożenia na całym świecie. Rosja nieprzerwanie blokuje miliony ton ziarna, które jest tak pilnie potrzebne. Pragniemy pomóc naszym partnerom, uruchomimy zatem dodatkowe 600 mln euro, aby uniknąć kryzysu żywnościowego i wstrząsu gospodarczego.

Komisarz do spraw partnerstw międzynarodowych Jutta Urpilainen podkreśliła: Solidarność jest centralnym elementem naszych europejskich wartości. Osoby najbardziej podatne na zagrożenia borykają się z ogromnym cierpieniem ze względu na pogłębiający się kryzys żywnościowy będący następstwem rosyjskiej wojny napastniczej prowadzonej przeciwko Ukrainie. Tych dodatkowych 600 mln euro pomoże nam we wzmocnieniu naszego wsparcia w walce z kryzysem. Jednocześnie środki te przyczynią się do zapewnienia zrównoważonych i odpornych systemów żywnościowych.

Kierunki działań

Komisja proponuje przeznaczyć kwotę 600 mln euro, która zostanie uruchomiona z rezerw Europejskiego Funduszu Rozwoju, na wsparcie najbardziej dotkniętych kryzysem krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Pozwoli to na zareagowanie na kilka różnych aspektów kryzysu poprzez następujące działania:

• Pomoc humanitarna: 150 mln euro w postaci pomocy pieniężnej, wszędzie tam, gdzie będzie ona potrzebna i możliwa, za pośrednictwem istniejących mechanizmów ochrony socjalnej i zabezpieczeń.
• Produkcja żywności i odporność systemów żywnościowych: 350 mln euro w perspektywie średnio- i długoterminowej na wsparcie inwestycji w sektorze zrównoważonej produkcji, co przyczyni się do zwiększenia odporności systemów żywnościowych, w tym zrównoważonego rozwoju społecznego (młodzież i kobiety).
• Wsparcie makroekonomiczne: 100 mln euro na należący do MFW fundusz powierniczy wspierający ograniczanie ubóstwa i wzrost gospodarczy (PGRT), który ułatwi udzielanie wsparcia krajom dotkniętym kryzysem. Wsparcie UE na rzecz PRGT jest częścią podejścia Drużyna Europy; oczekuje się, że dodatkowy wkład zachęci do pomocy innych darczyńców.

Kwota 600 mln euro na wkład w globalną reakcję UE w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego, pozwalającą na działania w obliczu narastającego kryzysu żywnościowego, stanowi uzupełnienie pomocy humanitarnej uruchomionej w skali globalnej, zaś środki z ISWMR – „Globalny wymiar Europy” przeznaczone na zrównoważone rolnictwo, podstawowe żywienie, wodę i infrastrukturę sanitarną oraz ochronę socjalną, w wysokości ponad 2 mld euro dla Afryki Subsaharyjskiej i 1 mld euro dla partnerów z południowego sąsiedztwa, uzupełniają unijny Instrument na rzecz Żywności i Zwiększania Odporności o wartości 225 mln euro wspierający cały region. Kolejne 960 mln euro przewidziano w ramach ISWMR – „Globalny wymiar Europy” dla Ameryki Łacińskiej oraz Karaibów i Azji do 2024 r.

Kontekst

Jeszcze przed rosyjską inwazją na Ukrainę blisko 193 mln osób w 53 krajach i terytoriach było poważnie zagrożonych brakiem bezpieczeństwa żywnościowego i pilnie potrzebowało pomocy. Atak Rosji dramatycznie pogorszył sytuację.

UE zareagowała, podejmując szereg strategicznych decyzji.  W swoim komunikacie z dnia 23 marca w sprawie bezpieczeństwa żywnościowego Komisja Europejska potwierdziła swoje zdecydowane zaangażowanie, a także zaangażowanie jej partnerów, w walkę z globalnym brakiem bezpieczeństwa żywnościowego.

Unijna reakcja w zakresie globalnego bezpieczeństwa żywnościowego zapewnia operacyjność różnych obszarów działania – jak przewidziano w ramach FARM i światowego sojuszu G-7, a także niezbędne wsparcie Globalnej Grupy Reagowania Kryzysowego ONZ. Przewiduje ona cztery obszary działania, które będą realizowane wspólnie z państwami członkowskimi w ramach podejścia Drużyna Europy: 1. solidarność: pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych i przystępność cenowa żywności; 2. zrównoważona produkcja i odporność; 3. wymiana handlowa: ułatwianie handlu żywnością; 4. skuteczny multilateralizm.

Środki, które Komisja proponuje wykorzystać, to środki umorzone z 10. i 11. EFR; powróciłyby one do państw członkowskich UE, chyba że Rada jednomyślnie uzgodni inaczej. Po zatwierdzeniu przez Radę środki te zostałyby przeznaczone dla krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku i wykorzystane w ramach podejścia Drużyna Europy.

Więcej informacji: KE