Ministerstwo Rozwoju we współpracy z innymi resortami, przygotowało projekt Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju – najważniejszego dokumentu wskazującego kierunki rozwoju Polski w perspektywie średniookresowej. Ministerstwo Rozwoju podaje, że wiodąca w niej jest zasada zrównoważonego rozwoju całego kraju w wymiarze gospodarczym, społecznym, środowiskowym i terytorialnym oraz założenie, że z efektów Strategii skorzystają wszyscy obywatele.

Strategia określa nowy model rozwoju – suwerenną wizję strategiczną, zasady, cele i priorytety rozwoju kraju w wymiarze gospodarczym, społecznym i przestrzennym w perspektywie roku 2020 i 2030. Ze względu na swoją rolę i przypisane jej zadania Strategia stanowi instrument elastycznego zarządzania głównymi procesami rozwojowymi w kraju. Wskazuje cele i niezbędne działania, instrumenty realizacyjne i kluczowe projekty zapewniające jej wdrożenie. Ustala również system koordynacji i realizacji, wyznaczając role poszczególnym podmiotom publicznym oraz sposoby współpracy ze światem biznesu, nauki i społeczeństwem.

W zakresie przemysłu spożywczego kierunki interwencji Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju zakładają m.in. reformę otoczenia instytucjonalnego oraz zwiększenie konkurencyjności gospodarstw rolnych oraz producentów rolno-spożywczych. Wśród projektów kluczowych przewidzianych do przygotowania i realizacji do roku 2020 wymienia się następujące kwestie:

• Państwowa Inspekcja Bezpieczeństwa Żywności – konsolidacja istniejących instytucji działających w ramach rozproszonego systemu nadzoru nad bezpieczeństwem żywności w jeden podmiot. Konsolidacja podmiotów w ramach PIBŻ pozwoli na zwiększenie efektywności nadzoru w całym łańcuchu produkcyjnym i żywnościowym, „od pola do stołu”.
• Polski Narodowy Holding Spożywczy - budowa wydajnego zaplecza spedycyjno-magazynowego wraz z odpowiednimi strukturami instytucjonalnymi. Konsolidacja podmiotów branży spożywczej w ramach jednego podmiotu zwiększy możliwości eksportowe polskich producentów rolno-spożywczych.
• Platforma żywnościowa – uruchomienie przez MRiRW oraz Grupę Kapitałową GPW elektronicznej platformy sprzedażowej (typu OTC). Wykorzystanie rozwiązań rynku finansowego ułatwi tworzenie dużych, jednorodnych partii towaru, które mogą być podstawą dla dużych transakcji handlowych. Nastąpi koncentracja podaży krajowych towarów rolno-spożywczych co umożliwi skokowe zwiększenie eksportu na rynek UE oraz wybrane rynki perspektywiczne pozaeuropejskie.
• Polska Akademia Spożywcza - odpowiednie dostosowanie oferty produktowej do potrzeb społeczeństwa, jak również promocja zasad zdrowego żywienia. Celem projektu jest budowa ośrodka, który będzie stymulował w krajowym rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym innowacyjność produktową ukierunkowaną na zaspokojenie potrzeb wynikających z procesów demograficznych i konieczności zapobiegania chorobom cywilizacyjnym.

Ponadto, w celu zwiększenia umiędzynarodowienia polskiej gospodarki projekt zakłada wzmocnienie rozpoznawalności polskich produktów oraz Marki Polskiej Gospodarki, a w celu zwiększenia innowacyjności polskich przedsiębiorstw na rynku krajowym i rynkach zagranicznych Strategia przewiduje m.in. przyjęcie „Konstytucji dla biznesu”.

Andrzej Gantner, dyrektor generalny PFPŻ ZP zauważa, iż „Pomysł utworzenia Polskiego Holdingu Spożywczego w oparciu o spółki z udziałem skarbu Państwa, teoretycznie ma sens ekonomiczny poprzez wykorzystanie efektu skali przy jednoczesnym obniżeniu kosztów zarządzania i marketingu. Trudno jednak ocenić efektywność takiego holdingu, jeżeli w skład jego portfolio oprócz surowców rolnych typu cukier, zboża, będą wchodziły również produkty przetworzone. Oznacza to bowiem, że holding stanie się kolejną firmą konkurującą z firmami, które już są na rynku. Korzystając z uprzywilejowanej pozycji spółki państwowej może osiągnąć przewagi konkurencyjne niedostępne dla polskich prywatnych firm przetwórczych”.

Jednocześnie A. Gantner ocenia, że dobrym pomysłem wydaje się utworzenie sprzedażowej platformy żywnościowej, która w swym założeniu ma tworzyć duże strumienie surowców i produktów spożywczych, o ile jej działanie będzie oparte na systemach jakości. Wraca jednak uwagę, że w Niemczech, Francji, czy też Holandii, prawie cały handel surowcami rolnymi odbywa się poprzez nowoczesne spółdzielcze giełdy rolne, jednak nie są one instytucjami państwowymi, ale spółdzielniami, gdzie właścicielami są sami producenci rolni. Rola takich giełd wykracza daleko poza sam obrót towarowy. Giełdy oferują swoim członkom system ubezpieczeń, kredytów oraz zaawansowane systemy logistyczne. Dzięki temu znacząco obniżone zostają koszty na poziomie pojedynczego gospodarstwa rolnego.

Ponadto dyrektor generalny PFPŻ ZP zauważa, że „Tworzenie dodatkowej instytucji zajmującej się badaniami i rozwojem na rzecz gospodarki żywnościowej, w sytuacji, gdy w Polsce mamy kilka bardzo silnych ośrodków naukowo badawczych oraz kilka instytutów naukowych, z nowoczesnym zapleczem technicznym i wykfalifikowaną kadrą, wydaje się nie mieć uzasadnienia”. Rozsądniejszym i tańszym pomysłem byłoby stworzenie lepszych niż do tej pory warunków do współpracy pomiędzy producentami i przetwórcami żywności, a ośrodkami naukowymi. Większa koordynacja działań, rozdziału funduszy oraz większe niż do tej pory położenie nacisku na tzw. rozwiązania gotowe do użycia, z pewnością mogą przynieść większe korzyści niż kolejna instytucja.

Konsultacje potrwają do końca września 2016 r., a w październiku planowane jest przyjęcie ostatecznej wersji Strategii przez rząd.

PFPŻ ZP, MR