Zmiany polegają na dodaniu do art. 43 ust. 1 ustawy o VAT nowego punktu 16, wprowadzającego zwolnienie od tego podatku, które obejmie dostawę towarów organizacjom pożytku publicznego na cele charytatywne określone w ustawie o pomocy społecznej. Producenci przekazujący w ten sposób darowizny żywności nie będą zatem musieli płacić należnego od nich podatku VAT, pod warunkiem szczegółowego udokumentowania darowizny (nowy art. 43 ust. 12). Ponadto poprawki w ustawach o podatku dochodowym, dotyczące małych firm, płacących podatek dochodowy od osób fizycznych oraz dużych - rozliczających podatek dochodowy od osób prawnych, umożliwią zaliczenie w koszty uzyskania przychodów darowizn przekazanych na cele charytatywne.

W myśl dotychczas obowiązującego art. 29 ust. 10a ustawy o VAT producenci byli zmuszeni do zaniżania wartości produktów. Przecena towaru, który miał trafić na cele charytatywne, była możliwa tylko wtedy, gdy producent udowodnił, iż dostawa dotyczy jedynie towarów mających krótki termin przydatności do spożycia, w uszkodzonych lub niewłaściwych opakowaniach. Od momentu wprowadzenia zmian w przepisach - dla ustawy o VAT ma to być 1 grudnia 2008, natomiast dla ustaw o podatkach dochodowych 1 stycznia 2009 -  równie korzystna będzie możliwość zaliczenia dostawy takich towarów w pełnej wysokości do kosztów uzyskania przychodów. Skutecznym zabezpieczeniem przed nadużyciami będzie natomiast konieczność szczegółowego udokumentowania każdej takiej dostawy.

Przygotowane przy współpracy Ministerstwa Finansów poprawki zostały zgłoszone przez senatora Mieczysława Augustyna, wiceprzewodniczącego parlamentarnego zespołu ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi. Ministerstwo Finansów świadomie nie sprzeciwia się ich wprowadzeniu mimo niezgodności z unijną dyrektywą o VAT, mając na uwadze jednoznacznie pożyteczny społecznie cel ich wprowadzenia.

Jest też duże prawdopodobieństwo, iż ewentualne zakwestionowanie polskiego rozwiązania przez Komisję Europejską może zapoczątkować dyskusję zmierzającą do pozytywnego rozwiązania problemu tego typu darowizn na szczeblu europejskim. Jako że podobne regulacje funkcjonują z powodzeniem m.in. we Francji i Włoszech a zwolnienie, choć nie odpowiada brzmieniu dyrektywy, jest zgodne z jej założeniami, tj. nie łamie zakazu nieuczciwej konkurencji, zainteresowanie KE polskimi przepisami byłoby pretekstem do rozpoczęcia prac nad unowocześnieniem unijnych przepisów dotyczących VAT.

Zmiany zrównują pod względem konsekwencji podatkowych proces przekazywania żywności w postaci darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego z procesem utylizacji, który tym samym przestaje być korzystniejszą ekonomicznie alternatywą dla działalności charytatywnej, istotnie ograniczającej problemy niedożywienia i marnowania żywności.

Do pobrania plik z listą zmian w ustawach wraz z uzasadnieniami.