Europa Środkowo-Wschodnia coraz ważniejsza dla międzynarodowych detalistów
Europa Środkowo-Wschodnia staje się coraz ważniejszym regionem dla międzynarodowych sieci detalicznych. Choć siła nabywcza mieszkańców regionu nadal znacznie ustępuje możliwościom najbardziej rozwiniętych krajów świata, region środkowo-europejski generuje znaczną część dochodów takich globalnych detalistów jak Grupa Metro czy Tesco.

Zachodnie sieci ogólnospożywczych, wielkoformatowych sklepów zainwestowały na większą skalę się w Europie Środkowo-Wschodniej w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych. Możliwości otworzyły się w wyniku wolnorynkowych reform w regionie, nie tylko jednak sama transformacja gospodarcza zdecydowała o masowych inwestycjach w sieci detaliczne pod koniec ubiegłego stulecia.
Poza zmianą systemu gospodarczego, najważniejszymi czynnikami kuszącymi detalicznych gigantów były słabość miejscowej konkurencji i dobre perspektywy wzrostu lokalnych rynków. Kiedy sieci takie jak Tesco czy Auchan budowały lub przejmowały pierwsze sklepy w Europie Środkowej, rynki Polski, Czech, Słowacji i Węgier zdominowane były przez małe, niezależne sklepy i niewielkie sieci. Jednocześnie, przewidywana gospodarcza konwergencja z Zachodem sprawiała, że prognozowane stopy wzrostu dla sprzedaży detalicznej były wyższe niż w bogatszych krajach Europy Zachodniej, co zresztą się sprawdziło.
Spośród wszystkich zagranicznych potentatów inwestujących w Europie Środkowo-Wschodniej, najbardziej na przychodach z naszego regionu polega Grupa Metro. Według grudniowego raportu PMR „Retailers’ strategies in Central and Eastern Europe 2008” („Strategie detalistów w Europie Środkowo-Wschodniej 2008”), 28,3% przychodów ogólnospożywczych sieci Metro, tj. hipermarketów Real i samoobsługowych hurtowni Makro/Metro Cash and Carry przypada na ten właśnie region. Dla celów raportu PMR, do Europy Środkowo-Wschodniej zaliczono następujące kraje: Polska, Czechy, Słowacją, Węgry, Rumunia, Bułgaria, Litwa, Łotwa i Estonia oraz Ukraina i Rosja.
Europa Środkowo-Wschodnia generuje także  ponad 13% przychodów belgijskiej grupy Louis Delhaize i francuskiego Auchana. W przypadku Tesco, środkowoeuropejskie spółki odpowiedzialne są za 10,5% całkowitych przychodów koncernu. Nasz region przysparza także jednej dziesiątej przychodów grupom Rewe i Schwarz.
Rankingi zdominowane przez międzynarodowe sieci
Globalne marki zdominowały rynki detaliczne w krajach Europy Środkowej (Polska, Czechy, Słowacja i Węgry) i w Rumunii. Według PMR, pięć największych pod względem obrotów detalistów ogólnospożywczych w Czechach i Rumunii to filie zagranicznych koncernów. Również w Polsce cztery pierwsze miejsca zajmują międzynarodowi gracze. Piąte miejsce zajmuje Eurocash, który mimo, ze jest hurtownikiem z portugalskim kapitałem, jednak integruje krajowe sieci detaliczne.
Nieco odmienną sytuację obserwujemy na Węgrzech, gdzie miejscowa unia drobnych detalistów pod nazwą CBA stała się drugim detalistą pod względem przychodów. Co więcej, CBA rozszerzyła swoją działalność poza Węgry, nawiązując współpracę z podobnymi organizacjami w Bułgarii, Rumunii, Słowacji i Polsce. W naszym kraju z CBA współpracuje z Naszym Sklepem, licząca ponad 800 małych sklepów siecią działająca w południowo-wschodniej Polsce.
Nie wszędzie jednak ewolucja rynku detalicznego przebiegała tak samo jak w Europie Środkowej. Do Rosji międzynarodowe sieci detaliczne weszły z kilkuletnim opóźnieniem, dając lokalnym przedsiębiorcom czas do zebrania zasobów kapitałowych i know-how, wystarczających by skutecznie konkurować z przybyszami. Podobnie ma się sytuacja na Ukrainie, z tym, że do tego kraju obcy kapitał zaczął napływać jeszcze później.
W obu badanych przez PMR wschodnioeuropejskich krajach, Rosji i Ukrainie, liderem rynku ogólnospożywczego jest miejscowy detalista. W Rosji jest to X5 Retail Group, zarejestrowany w Holandii holding z dwiema flagowymi sieciami – Pyaterochka (sklepy dyskontowe) i Perekryostok (supermarkety). Na Ukrainie liderem jest grupa Fozzy.
Jedną z głównych przyczyn dla których międzynarodowi detaliści długo omijali Rosję i Ukrainę były złożone i niejasne przepisy oraz rozpowszechniona korupcja.
Zupełnie inne powody zdecydowały, że zachodnie sieci detaliczne w niewielkim stopniu zainteresowały się krajami bałtyckimi.
Litwa, Łotwa i Estonia są mniej atrakcyjne dla detalicznych gigantów ze względu na swoje niewielkie rozmiary, przede wszystkich małą populację – uważa Marcin Szaleniec, analityk PMR. Z tego właśnie powodu zostały pominięte przez takie firmy jak Tesco czy Grupa Metro. Jedynie szwedzki koncern ICA w kooperacji z holenderskim Aholdem (obecnym kiedyś w Polsce poprzez sieci Albert i Hypernova) zdecydował się na inwestycje w bałtyckie rynki. Ahold i ICA przejęły grupę Rimi, obecną we wszystkich trzech krajach.
Rimi jest obecnie liderem rynku w Estonii, ale na Łotwie i Litwie pierwszą pozycję zajęła litewska grupa Maxima. Co interesujące, Maxima posiada także sklepy w Bułgarii, a do niedawna też w Rumunii. W istocie, Maxima jest jednym z niewielu detalistów założonych w naszym regionie o międzynarodowych zasięgu.
W miarę upływu czasu, pozycja zagranicznych sieci handlowych w Europie Środkowo-Wschodniej będzie się zmieniać. Zdaniem PMR, w Europie Środkowej (Polska, Czechy, Słowacja i Węgry) coraz większą rolę będą odgrywali lokalni gracze, coraz skuteczniej konkurujący z międzynarodowymi markami. Podobnie będzie wygląda – z kilkuletnim opóźnieniem – sytuacja w Rumunii.
W Rosji i na Ukrainie zaobserwujemy prawdopodobnie odwrotny proces. Firmy takie jak Auchan czy Grupa Metro mają szansę szybko powiększać swój udział w rynku i zajmować coraz wyższe pozycje w rankingach największych detalistów ogólnospożywczych. Miejscowi przedsiębiorcy, pozbawieni dostępu do porównywalnych zasobów kapitałowych i dysponujący mniejszych doświadczeniem będą tracić; w szczególności dotyczy to Ukrainy.

Więcej informacji na temat raportu:
Marketing Department:
tel. /48/ 12 618 90 25
e-mail: marketing@pmrpublications.com
www.pmrcorporate.com